عوارض مصرف بیش از اندازه شیرین‌کننده‌های رژیمی

امروزه بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی با درج نام فاقد شکر روی محصولاتشان سعی بر جلب نظر مشتریان دارند، غافل از این که مصرف بیش از حد این ترکیبات اثرات نامطلوبی بر سلامت مصرف کنندگان خواهد داشت.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه، کارشناس مدیریت نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: در سال‌های اخیر توجه مردم به سلامت محصولات غذایی که مصرف می‌کنند، افزایش یافته است و به همین دلیل بسیاری از افراد سعی می‌کنند با کاهش مصرف غذا‌های حاوی مقادیر بالای شکر، نمک و چربی، سبک زندگی خود را تغییر دهند.

دکتر سمیه سلیمانی مهر افزود: در حال حاضر بسیاری از مردم به مصرف غذا‌های حاوی شیرین کننده‌های بدون کالری روی آورده‌اند که این شیرین‌کننده‌ها به مراتب شیرین‌تر از شکر هستند،، اما کالری ندارند.

وی با بیان اینکه انواع مختلفی از این شیرین‌کننده‌ها وجود دارد که چند مورد از آن‌ها را سازمان غذا و داروی برای مصارف غذایی مجاز شمرده است، اظهار داشت: آسپارتام، سوکرالوز، آسه سولفام پتاسیم، استویول از جمله این شیرین کننده‌ها هستند که جالب است بدانید شیرینی این مواد به ترتیب (۱۶۰ تا ۲۰۰ برابر)، (۴۰۰ تا ۸۰۰ برابر)، (۱۸۰ تا ۲۰۰ برابر)، (۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر) برابر شکر (ساکاروز) است.

دکتر سلیمانی مهر خاطرنشان کرد: بسیاری از این شیرین‌کننده‌ها با روش‌های شیمیایی ساخته می‌شوند، بجز استویول که از برگ‌های گیاه استویا است و بدن انسان قادر به تجزیه آن نیست.

این کارشناس مواد غذایی با اشاره به تأثیر شیرین کننده‌های رژیمی بر جوانه‌های چشایی گفت: بسیاری از این شیرین‌کننده‌ها حساسیت جوانه‌های چشایی را نسب به شیرینی کاهش میدهند و به دنبال استفاده از آن‌ها جوانه‌های چشایی زبان قادر به درک شیرینی طبیعی مثل شیرینی میوه‌ها نیست ومصرف کننده همیشه به دنبال شیرینی و غذای شیرین است.

افزایش احساس گرسنگی

دکتر سلیمانی مهر گفت: مصرف این شیرین کننده‌ها با ایجاد تداخل در پیام‌های گرسنگی در بدن همراه است.. در واقع پس از مصرف این ترکیبات، بدن نمی‌تواند به طور مؤثری از مواد غذایی حاوی آن‌ها استفاده کند مصرف شیرین کننده‌های رژیمی مانع ترشح هورمون تنظیم کننده قند خون شده و با افزایش احساس گرسنگی همراه است.

ناهنجاری‌های متابولیکی

وی افزود: مطالعات نشان می‌دهد احتمال ابتلا به ناهنجاری‌های متابولیکی در افرادی که نوشیدنی‌های رژیمی بیشتری مصرف می‌کنند دو برابر بیشتر از افرادی است که از این نوشیدنی‌ها استفاده نمی‌کنند.

دکتر سلیمانی مهر خاطرنشان کرد: ناهنجاری‌های متابولیکی عبارت است از مجموعه‌ای از شرایط نظیر افزایش فشار خون، سطح قند خون، میزان تجمع چربی اطراف شکم و سطوح غیرطبیعی کلسترول که این شرایط خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

ابتلا به دیابت نوع دو

به گفته این کارشناس مواد غذایی مطالعات انجام شده در جوامع اروپایی حاکی از آن است هم نوشیدنی‌های حاوی شکر و هم انواع شیرین شده کننده‌های رژیمی، خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهند.

وی افزود: خطر ابتلا به دیابت نوع دو در افرادی که روزانه حداقل یک نوشابه رژیمی یا حاوی شکر مصرف می‌کنند، بسیار بالاست.

دکتر سلیمانی مهر اظهار داشت: حتی افرادی که دارای وزن طبیعی هستند، پس از مصرف نوشیدنی‌های حاوی این نوع شیرین کننده‌ها مستعد ابتلا به دیابت نوع دو خواهند شد.

بیماری‌های قلبی ـ عروقی و افزایش فشار خون

دکتر سلیمانی مهر یاداور شد: جالب است بدانیم خطر ابتلا به افزایش فشار خون و بیماری‌های قلبی ـ عروقی با مصرف نوشابه‌های حاوی شکر و شیرین کننده‌های رژیمی تقریباً برابر است و این مسأله بویژه در زنان بیشتر به چشم می‌خورد.

ایجاد حساسیت در بیماران خاص

وی گفت: اسپارتام (یکی از شیرین کننده‌های رژیمی) در بیماران مبتلا به فنیل کتونوری (بیماری متابولیکی ارثی نوزادان) ممکن است مشکلاتی ایجاد کند، چرا که در ساختار آن فنیل آلانین وجود دارد لذا باید هشدار لازم در زمینه وجود این ترکیب روی بسته‌بندی درج شود.

دکتر سلیمانی مهر بیان کرد: اثراتی نظیر سردرد، افسردگی، مشکلات رفتاری و شناختی، واکنش‌های عصبی و بیماری‌های کلیوی مزمن با مصرف بیش از حد محصولات حاوی شیرین کننده‌های رژیمی گزارش شده است که نیاز به مطالعات بیشتر و دقیق‌تری در این زمینه احساس می‌شود.

این کارشناس موادغذایی افزود: پزشکان مصرف این مواد را در دوران بارداری توصیه نمی‌کنند، چرا که هم خطر بروز توده‌های سرطانی را افزایش می‌دهد و هم خطر زایمان زودرس را بالا می‌برد. در هر صورت باید با پزشک درباره میزان مصرف مشورت شود.

وی در پایان گفت: متأسفانه، چون این شیرین کننده‌ها میزان مصرف شکر را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد، مصرف آن‌ها در داخل کشور نیز رو به افزایش است، بنابراین برای ارتقای سطح سلامت عمومی باید مصرف کلیه شیرین کنند‌ه‌ها کاهش یابد نه فقط شکر، بهتر است مصرف کنندگان به ترکیبات درج شده روی بسته‌بندی مواد غذایی توجه کرده و با آگاهی بیشتری نسبت به انتخاب و خرید آن اقدام کنند.