خطرات استفاده دوباره از بطری‌های پلاستیکی

کارشناسان غذا و دارو بار‌ها در مورد استفاده دوباره از بطری‌های پلاستیکی هشدار داده اند، با این وجود برخی از شهروندان برای نگهداری مواد غذایی و ‌نوشیدنی‌ها از این بطری‌های استفاده می‌کنند، اما چرا استفاده دوباره از بطری‌های پلاستیکی خطرناک است؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه، کارشناس مدیریت نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: در ساختار بطری‌های پلاستیکی از افزودنی‌های زیادی استفاده می‌شود که احتمال نشت این ترکیبات شیمیایی به محیط اطراف یعنی آب، نوشیدنی‌ها، مواد غذائی و حتی هوای اطراف بسته‌بندی وجود دارد.

مهندس مهدی مرادی با بیان اینکه بطری‌های پلاستیکی یکبار مصرف و دور ریختنی هستند، افزود: به منظور تشخیص نوع پلیمر مصرفی در ساخت این بطری ها، باید در داخل مثلث حک شده زیر بطری اعدادی از ۱ تا ۷ با زیر نویسی از مخفف نام ماده مصرفی درج شود.

وی خاطرنشان کرد: از بین این علائم، علامت شماره ۱ مربوط به «پلی اتیلن ترفتالات» است که در ساخت بطری‌های نوشابه گاز دار، آب معدنی و روغن مایع کاربرد دارد، پلی اتیلن ترفتالات (پت) در دسته بندی پلیمر‌ها با زنجیره طولانی و وابسته به خانواده‌ی پلی استر‌ها قرار می‌گیرد که مواد تولید کننده هر دوی این‌ها از مواد خام نفتی مشتق می‌شوند. این پلیمر یکی از پرکاربردترین پلیمر‌های ترموپلاستیک در سراسر دنیا می‌باشد.

این کارشناس مواد غذایی اظهار داشت: در حال حاضر بطری‌های PET پرکاربردترین بطری‌ها در بسته‌بندی آب و نوشیدنی‌ها می‌باشند. به علت ویژگی مقاومت به موادشیمیایی، نفوذپذیری کم به گاز و بخار آب، مقاومت به کشش و فشار، وزن کم، بیرنگی، شفافیت و بازیافت آسان، پت به جایگزینی برای شیشه تبدیل شده است.

مهندس مرادی گفت: علی رغم این ویژگی‌ها بطری‌های ساخته شده از «پت» ممکن است مواد غذایی ومخصوصا نوشیدنی‌ها را آلوده کند و از ساختار بسته بندی وارد ماده غذایی می‌شود. نتیجـۀ این امر ایجاد عطر و طعم نامطلوب در ماده غذایی و نیز مجموعـه‌ای از مشکلات مربوط به ایمنـی اسـت زیـرا بسـیاری از ایـن ترکیبـات میتوانند بطور بالقوه سمی، تومورزا وجهـش زا باشـند که بـا ورود بـه داخـل بـدن انسـان باعـث برخـی خطرات برای سلامتی انسان شامل ناهنجاری‌های مادرزادی، سرطان سینه، مشکلات هورمونی تولید مثل، چاقی و اختلال در عملکرد آنـزیم‌هایی کـه در بلـوغ سـلول هـای جنسـی اثرگذار است، می‌شوند.

وی افزود: همچنین ماده دیگری که باعث نگرانی دانشمندان شده «آنتیموان» نام دارد؛ فلزی که بالقوه سرطان‌زاست و در تولید پلاستیک به‌کار می‌رود.

این کارشناس مواد غذایی خاطرنشان کرد: در حالت عادی میزان ورود آنتیموان به آب یا محتوای بطری کم است، اما بطری‌هایی که با حرارت بالا تماس داشته باشند، نشت‌پذیری بیشتری را هم خواهند داشت. ترکیبات شیمیایی به‌کار رفته در پلاستیک بطری‌های یک‌بار مصرف، پس از تماس با نور و حرارت و همچنین به‌مرور زمان نهایتا به درون آب و یا مایعات آن نشت می‌کند.

نگرانی از رشد باکتری‌ها

مهندس مرادی گفت: یکی از نگرانی‌های اصلی در استفاده مجدد از بطری‌های پلاستیکی به باکتری‌ها و قارچ‌هایی برمی‌گردد که پس از باز شدن بطری‌ها می‌توانند در آن‌ها رشد کنند، این باکتری‌ها عمدتا از طریق دست و دهان وارد بطری می‌شوند.

وی افزود: سازندگان این بطری‌های پلاستیکی بار‌ها اخطار داده‌اند که استفاده مجدد از بطری‌های آب نهایتا با شکل‌گیری ترک‌خوردگی‌های ریز در ساختار پلاستیکی آن‌ها همراه است که باکتری‌ها و قارچ‌ها نیز دقیقا در همین ترک‌ها و درز‌ها رشد می‌کنند و پاکسازی آن‌ها با کمک شیوه‌های مختلف بسیار سخت خواهد بود.

این کارشناس مواد غذایی اظهار داشت: با این‌حال رشد باکتری‌ها در مورد همه ظروف آشامیدنی صدق می‌کند نه فقط در مورد پلاستیک‌ها، بلکه بطری‌های شیشه‌ای، فلزی یا پلاستیکی چندبارمصرف هم می‌توانند زمینه لازم برای رشد باکتری‌ها را فراهم سازند و پاکسازی آن‌ها نیز به‌مرور زمان واقعا به کاری چالش‌برانگیز و بعضا ناممکن تبدیل می‌شود.

مهندس مرادی گفت: سایش و شست و شوی روزانه و مکرر و استفاده مجدد از بطری‌ها می‌تواند سبب شکست فیزیکی پلاستیک‌ها، نازک شدن و ایجاد شکاف‌های بسیار ریز در آن‌ها شود. این شکاف‌های ریز محل مناسبی برای تجمع میکروب‌ها بوده که در دراز مدت می‌تواند خطراتی را برای سلامتی به دنبال داشته باشد.

وی یادآور شد: اهمیت خطرات ناشی از آلودگی میکروبی بطری‌ها حتی از نشت مواد شیمیائی از بطری به نوشیدنی خطرناک‌تر است، پس این مسئله را زمانی که از یک بطری یکبار مصرف هفته‌ها استفاده می‌کنید مدنظر قرار دهید باکتری‌ها در چنین شرایطی شروع به تکثیر می‌کنند چرا که تمامی شرایط مورد نیاز برای آن‌ها فراهم است.