با توجه به فرا رسیدن فصل سرما و استفاده از وسایل گرما ساز و بخاریهای گاز سوز و نفتی و افزایش میزان مسمومیتهای ناشی از گازها به ویژه گاز منواکسید کربن، بیان مختصری در مورد این مسمومیت میتواند ضمن اطلاع رسانی عمومی از بروز آن پیشگیری نماید.
منواکسید کرین گازی است که در اثر سوختن ناقص سوخت های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین ، گازوئیل و ذغال چوب حاصل می شود و چون گازی بی رنگ ، بی بو، بی مزه و غیر محرک است مسمومیت با آن به راحتی اتفاق می افتد.منواکسید کربن در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل داده و در نتیجه اکسیژن رسانی به بافتهای بدن راکاهش میدهد، در صورت مسمومیت شدید پس از بروز تشنج، مرگ در فرد مسموم فرا می رسد. همین امر موجب شده تا مسمومیت با منواکسید کربن یکی از مرگبارترین انواع مسمومیت ها محسوب گردد. مشاغلی مانند مکانیک ها، جوشکاران، آتش نشانها، شاغلین در ترمینالهای اتوبوسرانی، رانندگان تاکسی، کارگرانی که در محیط بسته از بخاریهای نفتی جهت گرم کردن محیط استفاده میکنند و همچنین کلیه خانواده هایی که در فصول سرد سال برای گرم کردن منازل از چراغهای نفتی یا بخاریهای گازی بدون دودکش استفاده کرده و نکات ایمنی در مورد نصب دودکش استاندارد را رعایت نمیکنند در معرض خطر مسمومیت با گاز منو اکسید کربن قرار دارند.
علائم مسمومیت با منواکسید کربن:
علائم مسمومیت میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد ولی عمدتاً علائمی مانند سردرد، ضربان شدید شقیقه ها، وزوز گوش، سرگیجه، خواب آلودگی و در غلظتهای بالاتر تهوع، استفراغ، تپش قلب،کاهش هوشیاری، کما و مرگ ممکن است بروز نمایند.
اقدامات اولیه در برخورد با مسمومیت ناشی از منواکسید کربن:
چنانچه مشکوک به مسمومیت با گاز منواکسید کربن هستید با اقدامات زیر میتوانید جان مصدومین را نجات دهید:
- سریعاً مصدومین را به هوای آزاد منتقل کنید.
- بلافاصله به اورژانس زنگ زده و کمک بخواهید.
- در صورت امکان برای بیمار بیهوش سریعاً از اکسیژن 100% استفاده نمایید.
- در صورت قطع تنفس بیمار انجام عملیات احیاء قلبی عروقی توسط فرد آگاه برای بیمار ضروری میباشد.
- مراقب باشید، فرد کمک کننده خود نباید بصورت طولانی مدت در معرض گاز منواکسید کربن باشد زیرا خود نیز ممکن است مسموم گردد.
هشدارهایی برای پیشگیری از بروز مسمومیت با گاز منواکسید کربن :
1. استفاده از بخاری های بدون دودکش تنها در محیط هایی که دارای تهویه و جریان مناسب هوا می باشند مجاز است. از بکار بردن این وسایل در محیط های بسته و فاقد جریان هوا خودداری نمایید.
2. در هنگام استفاده از بخاری های نفتی و گازی، جهت پیشگیری از مسمومیت با گاز منوکسید کربن ، اطمینان از نصب صحیح و کارکرد مناسب دودکش ها الزامی است.
3. آیا میدانید مواردی از مسمومیت های کشنده با منوکسید کربن در رانندگانی گزارش شده است که برای گرم کردن خودروی خود در فصول سرد سال از گاز پیک نیکی استفاده نموده اند.
4. آیا می دانید حضور در گاراژ های در بسته که در آن اتومبیل با موتور روشن وجود دارد خطر بروز مسمومیت با منوکسید کربن را به همراه دارد؟
5. آیا می دانید تماس طولانی مدت با مقادیر کم گاز منوکسید کربن می تواند فرد را به بیماری های قلبی- عروقی مبتلا سازد؟
6. تماس طولانی مدت با گاز منوکسید کربن بویژه در کودکان، می تواند با بروز اختلالات رفتاری و کاهش حافظه و ضریب هوشی آنها همراه باشد.
7. آیا میدانید در دود سیگار مقادیری از گاز منوکسید کربن موجود است و این گاز میتواند در اثر مصرف طولانی مدت سیگار سبب بروز مسمومیت مزمن در افراد سیگاری گردد؟
8- نوزادان، افراد سالمند، بیماران دارای ناحتیهای قلبی عروقی و خانمهای باردار در صورت تماس با منواکسید کربن حتی در صورت نداشتن علائم شدید بایستی توسط پزشک معاینه شوند، در مورد خانمهای باردار ممکن است جنین آسیب دیده باشد درحالیکه علائمی در مادر مشاهده نگردد.